İşyerinde Aydınlatma
İşyerlerinde çalışma ortamının güvenliği için, işlerin görsel açıdan daha kolay yapılabilmesi için ve görüş alanının uygunluğu için işyerinde aydınlatma en önemli faktörlerden biridir. İşyerinde aydınlatma güvenli çalışma ortamının oluşturulmasında ve iş güvenliği koşullarının daha iyi hale getirilmesine ve tehlikelerin görünür hale gelmesini sağlayan bir unsurdur. Bunun dışında aydınlatmanın çalışanlar açısından fizyolojik ve psikolojik etkileri de vardır.
İşyerinde iş verimini önemli ölçüde etkileyen aydınlatma, özellikle yapılan tüm işlerde detayların görülebilmesi için öncelikli bir etkendir. İş sağlığı ve güvenliği içinde aydınlatma işin kalite standartlarına uygun şekilde yapılmasını, hata oranının azaltılmasını sağlar. Aynı zamanda iş kazalarının önlenmesi içinde önemli bir etki yapar.
İşyerinde çalışma ortamında aydınlatma sağlanırken, bütün olanaklar kullanılarak gün ışığından en üst düzeyde yararlanılmalıdır. Eğer gün ışığından yararlanmak mümkün değil ise aydınlatma kriterlerine uyacak şekilde yapay aydınlatma sisteminin kurulması esastır. Yapay aydınlatma ve gün ışığının dengeli şekilde kullanılması uygulamada tercih edilecek en iyi çözümdür.
İşyerinde aydınlatma ve iş kazaları
Aydınlatmanın işyerindeki dağılımı ve derecesi çalışanın görsel işleri daha hızlı, güvenli ve rahat yapmasını sağlamada oldukça etkili olur. Aydınlatma derecesi arttıkça iş detaylarının incelikleri daha kolay fark edilebilir. Yapılan araştırmalarda aydınlatma derecesinin yüksek olmasının konsantrasyon ve motivasyonun artmasına, çalışanlarda da % 50 performans artışına neden olduğu görülmüştür. Yüksek aydınlatma veriminin çalışanlarda hata yapma oranını düşürdüğünden, işyerindeki kazalarda azalır. Araştırmalarda iş kazalarının büyük çoğunluğunun aydınlatma derecesi az olan işyerlerinde olduğu görülmektedir.
Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi hazırladığı raporda bütün iş kazalarının % 5 kadarının kütü aydınlatmadan kaynaklandığını, bu oranın kötü aydınlatma nedeniyle oluşan göz yorgunluğuyla birlikte değerlendirildiği zaman % 20 seviyelerine çıktığını belirtmiştir.
Amerika’da 1950 li yıllarda ağır sanayi endüstrisi alanında bir fabrikada aydınlatmada yapılan iyileştirme çalışmaları aydınlatma ve iş kazalarının ilişkisini açıkça göstermektedir. Çalışmada fabrikada olan montaj hattındaki aydınlatma derecesi 200 lükse yükseltildiğinde iş kazası oranı % 32 kadar düşmüştür. Çalışmanın devamında kontrası azaltma, daha dengeli aydınlatma için tavan ve duvarlar açık renge boyanmıştır. Bu da kaza oranına ilave % 16,5 kadar bir azalma sağlamıştır.
Buna benzer Fransa ve İngiltere’de işyerinde aydınlatma için yapılan çalışmalar vardır. Bunlar daha çok döküm sanayi, tersaneler, atölyeler ve büyük montaj hatlarındaki iş kazalarını büyük ölçüde azaltmıştır.
İşyerinde aydınlatmada iyileştirme çalışmaları yapıldıktan sonra verimliliğin önemli oranda arttığına dair yapılmış pek çok çalışma vardır. Bu artışın olmasında işin görsel olarak daha hızlı şekilde yapılmasının ve göz yorgunluğunun daha az olmasının etkisi vardır.
