Patlamadan Korunma Dökümanı

Patlamadan Korunma Dokümanını (PKD) Eğitimini Kimler Almalıdır ?

Eğitim ihtiyacını iki yönlü olarak ele almalıyız. Birincisi PKD yi hazırlayan personel; ikincisi ise patlayıcı ortamda görev yapan personel.

Patlayıcı ortam ihtiva eden alanlardaki personelin eğitim ihtiyacı; “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkındaki Yönetmelik” Ek-2 Md.1.1 ‘de tanımlanmıştır:

“1.1. Çalışanların eğitimi

İşveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar.”

Burada bahsedilen “uygun” eğitimlerin de tanımlanması aşağıdaki gibidir;

• Çalışan tüm personele ATEX direktifi kapsamında patlamanın riskleri ve statik elektrik, mekanik kıvılcım gibi tutuşturucu Kaynakların bertaraf yöntemleri
• Exproof (ex ekipman) ekipman seçim ve montajı yapan personele EN 60079-14 standardı kapsamındaki uygun eğitim
• Exproof (ex ekipman) muayenesi ve bakımı yapan personele EN 60079-17 standardı kapsamındaki uygun eğitim
• Exproof (ex ekipman) tamir ve onarımı yapan personele EN 60079-19 standardı kapsamındaki uygun eğitim

Bu eğitimleri aşağıda tanımlanan personelin alması gerekmektedir.

• İşetmeden sorumlu kişiler,
• İşletmede çalışan Beyaz Yaka ve Mavi Yakalar,
• Bakım ve onarım ekipleri
• İSG uzmanları
• Taşeronlar

PKD Eğitimi Alma Şartları Nelerdir?

PKD hazırlayan personelin alması gereken ve IECEx Eğitim şemasında tanımlanan Unite 001 ve Unite 002 eğitimlerini;

• Proses bilgisine sahip mühendis veya alanında ilgili İSG uzmanı olan teknik personel
• İşletmenin çalışanı olan ve patlayıcı ortam oluşan alanlarda çalışan personel
• Daha öncesinde Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) hazırlayan veya hazırlanmasında görev almış teknik personel

Patlamalardan Korunma İçin Alınması Gereken Tedbirler Nelerdir?

Patlamalardan Korunma için ilk olarak yapılması gereken patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan işyerleri “Patlamadan Korunma Dokümanı” hazırlanmasıdır.

PKD hazırlanmasının akabinde işletmede tehlikeli alanlar belirlenir ve işletmenin şartları ile prosesin uygunluğuna göre alınması gereken organizasyonel önlemler, teknik önlemler ve risk değerlendirmeleri çalışmaları sunulur. Bu çalışmalara uyulması ve iyileştirmelerin yapılması ile işveren işletmesinde patlayıcı ortam oluşmasını önlemiş olur.

EN 1127-1 standardında tanımlanan tüm Tutuşturucu Kaynakların bertarafı hem organizasyonel hem de teknik tedbirlerin beraber uygulanması ile gerçekleşebilmektedir.

EN 1127-1 standardında tanımlanan 13 Tutuşturucu Kaynak aşağıda belirtilmiştir;

• Sıcak yüzeyler
• Alevler ve sıcak gazlar (sıcak parçacıklar dâhil
• Mekanik olarak oluşan kıvılcımlar
• Elektrikli cihazlar
• Kontrolsüz elektrik akımları ve katodik korozyon koruması
• Statik elektrik
• Yıldırım
• Radyo frekans (RF) elektromanyetik dalgaları (104 Hz’den 3×1011 Hz’e kadar)
• Elektromanyetik dalgalar (3×1011 Hz’den 3×1015 Hz’e kadar)
• İyonlaştırıcı radyasyon
• Ultrasonik ses dalgaları
• Adyabatik sıkışma ve şok dalgaları
• Egzotermik tepkimeler (tozların kendiliğinden tutuşması dâhil)

Patlamadan korunmanın temel amacı patlama üçgeninde yer alan parametrelerin en az birinin ortadan kaldırılmasına dayanmaktadır. Tutuşturucu Kaynak bertarafı bu adımlardan bir tanesinin kaldırılması için en önemli unsurdur.

Patlamalardan Korunma Eğitimi İçinde Hangi standartlar Mevcuttur?

TS EN IEC 60079-10-1 :2021 ve CEI 31-35; Patlayıcı Gaz Ortamları Sınıflandırması

TS EN 60079-10-2 :2015; Yanıcı Toz Atmosferler için Ortam Sınıflandırması

IEC 60079-14; Patlayıcı ortamlarda kullanılan- bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi,

IEC 6007917; Patlayıcı gaz ortamlarında kullanılan elektrikli cihazlar bölüm 17-Tehlikeli alanlarda (maden kuyuları dışında) elektrik tesislerinin muayenesi ve bakım Esasları

Aynı zamanda uluslararası kabul görmüş İtalyan, İngiliz ve Amerikan Standartları da bu eğitimin bir parçasıdır.