Yangın ve Yangın Söndürücüler
Yanıcı bir maddenin ısı ve oksijen ile birleşmesi sonucunda ortaya çıkan kimyasal olaya yangın adı verilir. Katı, sıvı ve gaz halinde bulunan yanıcı maddelerin kontrol dışı yanma olayıdır.
Yanma olayının yanıcı maddeye göre çeşitli kademeleri bulunur. Bu kademeler şunlardır:
- Katı madde: Sıvılaşma, buharlaşma- ayrışma, yanma
- Sıvı madde: Buharlaşma, yanma
- Gaz madde: Yanma
Yangın Türleri
Bir yangına müdahale etmeden önce bilinmesi gereken en temel özellikler; yangını fark etmek, yangının sınıfını tanımak, doğru yangın söndürücüyü seçmek ve yangın söndürücüyü doğru kullanmaktır. Tüm bunlar için yangın çeşitleri bilinmelidir. Yangın çeşitleri şu şekildedir:
A sınıfı yangın: Kâğıt, ahşap, kumaş gibi katı madde yangını
B sınıfı yangın: Tiner, akaryakıt, solvent gibi parlayıcı ve yanıcı sıvı yangını
C sınıfı yangın: Likit petrol, metan propan, hidrojen gibi yanıcı ve parlayıcı gaz yangını
D sınıfı yangın: Yanabilen hafif metaller ve alaşımlardan oluşur. Magnezyum, sodyum, alüminyum gibi metal yangını
E sınıfı yangın: Elektrik yangını
Yangın Söndürmede Kullanılan Malzemeler
Su, köpük, kuru kimyevi tozlar ( ABC toz, BC toz, D tozlu CO2, ), karbondioksit.
Yangın Söndürme Cihazlarının Türleri
Basınçlı Su İçeren Yangın Söndürücüler: A sınıfı yangınları söndürmede etkilidir. Yeterli miktardaki su, ısıyı hemen yok eder; ancak yanıcı sıvılarda kullanılmamalıdır.
Köpüklü Yangın Söndürücüler: A ve B tipi yangınları söndürmek için kullanılır. İçinde sentetik türde AFFF tipi köpük konsantresi ve yeterli miktarda su bulunur. Bu karışım AZOT GAZI ile basınçlandırılmıştır.
Karbondioksit İçeren Yangın Söndürücüler: Karbondioksit, kokusuz ve renksiz bir gazdır. Havadan 1,5 kat daha ağırdır. Yangın çıkan zeminin oksijen ile bağlantısını keser; az da olsa soğutma etkisi gösterir. B ve C tipi yangınlarda etkisi fazladır. Gaz sebebi ile çıkan yangınlar dışında birçok yangın çeşidinde kullanılabilir. Kapalı alanlarda boğulmaya neden olabilir. Rüzgârlı ve açık alanda etkisi azdır.
Kuru Metal Toz İçeren Yangın Söndürücüler: Alüminyum, Lityum, Potasyum gibi yanabilen hafif ve aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi içeriklerin sebep olduğu yangınları söndürmek için kullanılır. Yüksek ısı karşısında dayanıklıdır. Boğma yöntemiyle yangın söndürülür.
Yangın Battaniyesi: Küçük yangınları söndürmek için en pratik yöntemdir.
Halojenli Yangın Söndürücüler: Flor, Klor, Brom, İyot Etan ve Metan’dan oluşur. Ani söndürme etkisi vardır. Görüş açısını kısıtlamayan ve sis oluşturmayan bu yöntem Ozon Tabakası’na zarar verir. En çok tercih edileni; Brom ve Flor’dur.
