İşyeri Hijyen Ölçüm ve Uygulamaları

Hijyen Yönetmeliği Hangi İş Kollarını Kapsar?

• Gıda üretim ve perakende iş yerleri.
• İnsani tüketim amaçlı sular ile doğal mineralli suların üretimini yapan iş yerleri.
• Kaplıca, hamam, sauna, berber, kuaför, dövme ve piercing yapılan yerler, masaj ve güzellik salonları ve benzeri yerler.
• Otel, motel, pansiyon ve misafirhane gibi yerler.
• İnsan bedenine temasın söz konusu olduğu temizlik hizmetlerinin verildiği iş yerleri.
• Komisyon tarafından hijyen eğitimi verilmesi uygun görülen diğer iş kolları.

Çalışmaya Engel Teşkil Eden Hastalıklar Nelerdir?

Aşağıda belirtilen hastalıkları bulunanlar iyileşme hâlini/bulaştırıcılığın olmadığını raporla belgeleyene kadar bu Yönetmelik kapsamındaki iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar:

• Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki kişiler.
• Vücudun görünür kısımlarında açık/enfekte yara, deri enfeksiyonu ve benzeri halkta tiksintiye yol açabilecek deri lezyonları bulunanlar; cüzzam, frengi ve verem hastalığına yakalananlar.
• 30/5/2007 tarihli ve 26537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliğinde yer alan, hijyen ilkelerine uyulmadığı durumlarda halk sağlığı açısından problem oluşturabilecek hastalığı bulunanlar.

Hijyen Eğitimini Nerelerden Alınır?

Eğitimler, Genel Müdürlüğe bağlı öğretim kurumları tarafından verilir. İşyeri sahipleri ve işletenleri, komisyonca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bu eğitimleri çalışanlarına kendi imkânlarıyla da verebilir.

Hijyen Eğitimi Kaç Saat Sürüyor?

Eğitimler sekiz saatten az olamaz.

Hijyen Eğitimi Ücretli Midir?

Ücret konusu yönetmeliğin 6. maddesinin 4. bendinde “Genel Müdürlük, eğitim ile ilgili yapacağı masrafları karşılamak üzere eğitime katılanlardan ücret talep edebilir, kurslarda, uygulama yapılması gerekir ise uygulama sırasında kullanılabilecek şahsi malzemeler katılımcılar tarafından tedarik edilir.” şeklinde açıklanmıştır.

Hijyen Eğitimini Ne Zamana Kadar Vermemiz Gerekir?

Yönetmeliğin geçici maddesine göre işverenler, yönetmelik yürürlüğe girdikten sonraki bir yıl içinde çalışanlarına Yönetmelikte belirtilen eğitimleri aldırmalılardır.

Temel konular

• El Hijyeni
• Saç- tırnak bakımı ve hijyeni
• Ağız bakımı ve hijyeni
• Ayak bakımı ve hijyeni
• Perine hijyeni

Ders Konuları

• Mikrop tanımı
• Çeşitleri
• Yaşama ve üreme şartları
• Hastalık yapma güçleri
• Bulaşma yolları
• Enfeksiyon zinciri
• Enfeksiyon kaynağı
• Bulaşma yolu
• Sağlam kişiye bulaşma
• Sık görülen hastalıklar
• Ağız yolu ile bulaşan hastalıklarda koruyucu yaklaşımlar
• Temasla bulaşan hastalıklarda koruyucu yaklaşımlar
• Kan ve vücut sıvıları ile temasla bulaşan hastalıklarda koruyucu yaklaşımlar
• Çalışanlara yönelik yasal durum
• İş yeri sahiplerine ve işletenlerine yönelik yasal durum

İş hijyen ölçümlerin önemi

İşyerlerinde yapılan iş hijyeni ölçüm test ve analizleri, mevzuat gereği zorunlu kılınan risk değerlendirmesi çalışmalarının bir parçasıdır. Bu nedenle öncelikli olarak işyerinde risk değerlendirmesi çalışmanızın taslağını çıkartmalı ve bu taslakta tespit edilen fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerin hangilerinin ölçümünün yapılması gerektiğine karar verilmelidir.

iş hijyen ölçümü yapan akredite firma seçimi nasıl yapılır

işyerinde risk değerlendirmesi çalışmanızın taslağını çıkartmalı ve bu taslakta tespit edilen fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörlerin hangilerinin ölçümünün yapılması gerektiğine karar verildikten sonra bu faktörleri ölçebilen laboratuvarların hangileri olduğu belirlenmelidir.

Bu belirleme işi yapılırken www.isgum.gov.tr adresinde yer alan yetkili laboratuvarlar sekmesi kullanılmalıdır. Bu sekmede her bir laboratuvarın hangi ölçümleri yaptığı ilgili yeterlik veya ön yeterlik belgeleri içerisinde belirtilmektedir. Bu sekmede laboratuvarların iletişim bilgileri de yer almakta olup herhangi bir faktörün ölçümü hakkında daha detaylı bilgi almak için laboratuvarlarla iletişim kurulması faydalı olmaktadır. Bir laboratuvarın işyerinizde var olan tüm faktörleri ölçemiyor olabileceği göz önüne alındığında birden çok laboratuvardan hizmet alma yoluna gidilmesi tercih edilebilir.

Hizmet alınacak laboratuvar belirlendikten sonra işyerinize laboratuvar personeli gelecek ve ölçüm yapılacak kişilileri ve/veya noktaları tespit edecektir. Bu çalışma ön inceleme olarak adlandırılmaktadır. Ön inceleme sırasında işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve laboratuvar personelinin birlikte çalışması, ayrıca işyerinde çalışanların görüşlerinin alınması önem arz etmektedir. Ön inceleme çalışması tamamlandıktan sonra üzerinde anlaşılan ölçüm listesi karşılıklı olarak imzalanmalı ve işyerinde saklanmalıdır. Sonraki aşamada işyerinde ölçüm metotlarının gerektirdiği süre zarfında karar verilen ölçümler gerçekleşecektir.

Ölçümler bittikten sonra laboratuvar gerekli analizleri ve hesaplamaları tamamlayarak tarafınıza bir rapor gönderecektir. Bu rapor içerisinde ölçümü yapılan faktörler, ölçüm tarihi ve ölçüm sırasındaki çevre şartları, ölçümü yapılan kişiler, kullanılan ölçüm metotlarının adları gibi hususlar açıkça belirtilecektir. Raporunuzda bu ve benzeri konularda yeterli bilgi bulamadığınızı düşünüyorsanız ilgili laboratuvara geri dönüş yaparak raporunuzun tadil edilmesini isteyebilirsiniz. Yeterlik veya ön yeterlik belgesine sahip bir laboratuvarın gerçekleştirildiği ölçümlerin sonuçlarının yeterli doğruluk seviyesinde olmadığını düşünüyorsanız bu konuda İSGÜM’e başvuru yaparak sonuçlara itiraz edebilirsiniz. İlgili ölçümün kayıtları ve laboratuvarla ilgili diğer hususlar incelenerek ölçüm sonucu iptal edilecek veya tarafınıza ölçüm sonucunun geçerli olduğu bildirilecektir.

Kömür havzalarında, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini yapacak akredite firmaların kurulmasına yönelik teşvikler sağlanmış mıdır?

Bilindiği üzere 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10 uncu maddesi risk değerendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma ile ilgili olup dördüncü fıkrasına göre işveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamalıdır.

Bu doğrultuda 20/8/2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmeliğin amacı; iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamında çalışma ortamındaki kişisel maruziyetlere veya çalışma ortamına yönelik fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerle ilgili iş hijyeni ölçüm, test ve analizleri yapacak özel veya kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarlarının yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerleri ile bu işyerlerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analizleri yapacak kişi ve kuruluşları kapsamaktadır.

Bu bilgilere istinaden 6331 sayılı Kanun ile anılan Yönetmeliğin kömür havzalarında iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini yapacak akredite firmaların kurulmasına yönelik teşvikleri sağladığı düşünülmektedir.